Οι πρώτες έξι εβδομάδες μετά τη γέννηση λέγονται και περίοδος αποκατάστασης μετά τον τοκετό, γνωστή και ως λοχεία ή «τέταρτο τρίμηνο». Είναι όταν το σώμα σας ανακάμπτει από τον τοκετό και… ανεβάζει στροφές για τον θηλασμό. Τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα συμπτώματα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα είναι προσωρινά, σταδιακά υποχωρώντας μέσα σε μια εβδομάδα. Ορισμένα συμπτώματα (όπως πόνοι στην πλάτη, πόνος στις θηλές και πιθανώς πόνος στο περίνεο) συνεχίζονται για εβδομάδες, ενώ άλλα (όπως διαρροές μαστών και κόπωση) μπορεί να μην βελτιωθούν μέχρι να μεγαλώσει το μωρό σας. Εάν λαχταράτε το σώμα σας να νιώσει ξανά φυσιολογικό, θυμηθείτε ότι τα συμπτώματα μετά τον τοκετό δεν διαρκούν για πάντα και υπάρχουν βήματα που μπορείτε να κάνετε για να απαλύνετε την ενόχλησή σας.
1. Κολπική αιμορραγία (λόχια)
Η επιλόχεια αιμορραγία είναι ένα φυσιολογικό μέρος της διαδικασίας τοκετού. Το σώμα σας αποβάλλει την περίσσεια αίματος, ιστού και βλέννας που κάλυπτε τη μήτρα όσο ήσασταν έγκυος. Φυσιολογικά, θα έχετε μια κόκκινη και έντονη ροή για τις πρώτες 3 έως 10 ημέρες προτού τελικά μειωθεί αλλάξει χρώμα από έντονο κόκκινο σε ροζ και στη συνέχεια γίνει τελικά λευκό ή κιτρινωπό. Να είστε έτοιμες να αντιμετωπίσετε ελαφριά αιμορραγία και κηλίδες για μέχρι και έξι εβδομάδες μετά τον τοκετό.
Πώς να το αντιμετωπίσετε: Χρησιμοποιείστε σερβιέτες (όχι ταμπόν) ή πάνες βρακάκια για να απορροφάτε τη ροή.
Πότε να λάβετε βοήθεια: Καλέστε αμέσως τη γιατρό σας εάν λερώνετε δύο σερβιέτες (γεμάτες) την ώρα για περισσότερο από μία ή δύο ώρες. Μπορεί να είναι σημάδι αιμορραγίας μετά τον τοκετό, ένας επικίνδυνος τύπος αιμορραγίας που χρήζει παρακολούθησης.
2. Κοιλιακές κράμπες- υστερόπονοι
Καθώς η μήτρα μικραίνει, συρρικνώνεται στο κανονικό της μέγεθος(μέγεθος αχλαδιού- προ της κύησης), είναι πιθανό να έχετε πονάκια χαμηλά-όπως στην περίοδο. Οι υστερόπονοι τείνουν να είναι ισχυρότεροι τις πρώτες 3 ημέρες μετά τον τοκετό και κυρίως πιο αισθητές κατά την διάρκεια του θηλασμού.
Πώς να το αντιμετωπίσετε: Θερμαντικά επιθέματα που τοποθετούνται στην κοιλιά, μπορεί να σας βοηθήσουν να απαλύνετε την ενόχληση. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ιβουπροφαίνη (Brufen, Algofren) από το στόμα και τα ορθικά υπόθετα Voltaren, είναι ασφαλείς επιλογές για τις μητέρες που θηλάζουν και έχουν αποδειχθεί ότι είναι πιο αποτελεσματικές από την παρακεταμόλη (Depon, Apotel) για την ανακούφιση από τον πόνο. Φυσικά και το Depon, μπορεί να βοηθήσει.
Πότε να ζητήσετε βοήθεια: Όταν ο πόνος ή η ενόχληση δεν υποχωρούν, καλό θα ήταν να τηλεφωνήσετε στη γιατρό ή στη μαία σας.
3. Τραυματισμένο περίνεο
Η περιοχή μεταξύ του αιδοίου και του πρωκτού ονομάζεται περίνεο. Το περίνεο, τους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης, διογκώνεται λόγω της αιμάτωσης της περιοχής. Κατά τη διαδικασία του φυσιολογικού τοκετού μπορεί να σχιστεί υπό πίεση (καθώς βγαίνει το κεφαλάκι του μωρού) ή ακόμη σε ορισμένες περιπτώσει, είναι απαραίτητο από τη γιατρό να κάνει μια μικρή βοηθητική τομή ώστε να μεγαλώσει ο χώρος του κόλπου και να βγει το κεφάλι του μωρού (περινεοτομή). Η τομή αποκαθίσταται με ράμματα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν πόνο, φαγούρα και κάψιμο της περιοχής.
Πώς να το αντιμετωπίσετε: Διατηρήστε την περιοχή του περινέου καθαρή. Κατά το πλύσιμο μην τρίβετε την περιοχή με σαπούνι (χρησιμοποιείστε χαμομήλι που έχετε βράσει) και μην ρίχνετε νερό με την πίεση του ντους. Δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε κομπρέσες με αλουμινόνερο ή μια παγοκύστη τυλιγμένη σε κάποιο πανί. Μπορείτε να χρησιμοποιήστε ένα τοπικό αναισθητικό σπρέι ή αλοιφή ή επίθεμα. Ξαπλώστε στο πλάι όταν κοιμάστε. Φορέστε φαρδιά ρούχα και αλλάζετε τακτικά σερβιέτες. Πάρτε παυσίπονα (βοηθάει πολύ το ορθικό υπόθετο Voltaren). Οι ασκήσεις Kegel μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της κυκλοφορίας και στην επιτάχυνση της διαδικασίας επούλωσης.
Πότε να ζητήσετε βοήθεια: Όταν ο πόνος και το πρήξιμο συνεχίζονται και δεν βελτιώνονται με την πάροδο των ημερών, καθώς και όταν η οσμή στην περιοχή χειροτερεύει και είναι έντονη. Όλα τα παραπάνω μπορεί να είναι ένδειξη μόλυνσης και θα πρέπει να απευθυνθείτε στη γιατρό ή τη μαία σας.
4. Δυσκολία στην ούρηση
Κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου της εγκυμοσύνης, το πιο συχνό σύμπτωμα είναι οι επισκέψεις στην τουαλέτα, λόγω του ότι το κεφαλάκι του μωρού πιέζει την ουροδόχο κύστη. Μετά τον τοκετό και σε κάποιες περιπτώσεις, οι λεχωῒδες εμφανίζουν κάποια δυσκολία στην ούρηση (τις πρώτες δύο ημέρες μετά τον τοκετό). Δεν είναι κάτι που μας ανησυχεί. Αυτό λοιπόν μπορεί να συμβεί γιατί είτε δεν νιώθετε ότι θέλετε να ουρήσετε, είτε μπορεί να θέλετε να ουρήσετε, αλλά να μην μπορείτε να ανακουφιστείτε πονώντας όταν πηγαίνετε. Οι δύο πιο συχνοί λόγοι που προκαλούν αυτό το φαινόμενο είναι αφενός ότι δεν έχετε πλέον ένα μωρό που μεγαλώνει και πιέζει την ουροδόχο κύστη, με αποτέλεσμα η κύστη να έχει περισσότερο χώρο. Αφετέρου, πολύ συχνά ο καθετήρας που τοποθετείται στην ουροδόχο κύστη κατά την επισκληρίδιο αναισθησία μπορεί να διέκοψε τα φυσιολογικά σήματα που στέλνονται στον εγκέφαλό και μας ειδοποιούν ότι η κύστη είναι γεμάτη και πρέπει να πάμε τουαλέτα. Επίσης, ίσως φοβάστε να πάτε τουαλέτα λόγω του πόνου που μπορεί να έχετε στην περιοχή ή ακόμη και να είστε αφυδατωμένες.
Πώς να το αντιμετωπίσετε: Πιείτε πολλά υγρά και κάντε μια βόλτα. Ρίξτε λίγο ζεστό νερό στην περιοχή του περινέου σας, κάντε ένα καθιστικό μπάνιο. Μπορείτε επίσης απλά να δοκιμάσετε να ανοίξετε μια βρύση ενώ προσπαθείτε να ουρήσετε.
Πότε να λάβετε βοήθεια: Επικοινωνήστε με τη γιατρό ή τη μαία σας εάν ο πόνος κατά την ούρηση είναι σοβαρός, εάν διαρκεί περισσότερο από τις πρώτες ημέρες μετά τον τοκετό ή εάν δεν ουρείτε πολύ. Θα μπορούσατε να έχετε ουρολοίμωξη.
5. Δυσκοιλιότητα
Πολλές γυναίκες κατά τη διάρκεια της ζωής τους παρουσιάζουν δυσκοιλιότητα, που μπορεί να χειροτερέψει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Το πρόβλημα μπορεί να συνεχιστεί και μετά τον τοκετό. Ενδέχεται να χρειαστούν μερικές ημέρες μέχρι να ξαναρχίσουν κανονικά οι κενώσεις. Το έντερο πολλές φορές μπορεί να είναι υποτονικό και να μην αισθάνεστε έτοιμες. Οι κοιλιακοί σας είναι αδύναμοι, λόγω του ότι σπρώξατε κατά τον τοκετό για να γεννηθεί το μωρό σας καθώς. Επιπλέον,, ο φόβος που έχετε μήπως επιδεινώσετε τον πόνο στο περίνεο ή ζορίσετε τα ράμματα που μπορεί να έχετε, μπορεί να σας αποθαρρύνουν στο να επισκεφθείτε την τουαλέτα. Τέλος μπορεί να σκέφτεστε και την έξαρση των αιμορροΐδων, που μπορεί να έχουν εμφανιστεί λόγω εγκυμοσύνης.
Πώς να το αντιμετωπίσετε: Προσπαθήστε να πίνετε πολλά υγρά και να τρώτε τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες όπως δημητριακά ολικής αλέσεως, φρέσκα φρούτα (ώριμα) και λαχανικά. Πηγαίνετε βόλτες και κάντε ασκήσεις Kegel, αποφύγετε την καταπόνηση. Θα σας βοηθήσει πολύ κάποιο υπόθετο, λάδι ή πόσιμο καθαρκτικό.
Πότε να λάβετε βοήθεια: Εάν το πρόβλημα εξακολουθήσει να υφίσταται συζητήστε το με τη γιατρό ή τη μαία σας.
6. Αιμορροΐδες
Η προσπάθεια για να σπρώξετε το μωρό σας εκτός κόλπου (ή η προσπάθεια να κάνετε τα πρώτα σας κόπρανα μετά τον τοκετό) μπορεί να προκαλέσει επώδυνο πρήξιμο των φλεβών μέσα και γύρω από το ορθό ή τον πρωκτό σας. Εάν έχετε ήδη αιμορροΐδες από τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όλη αυτή η πίεση κατά τον τοκετό μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα.
Πώς να το αντιμετωπίσετε: Κάντε ένα ζεστό καθιστικό μπάνιο ή δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε τοπικά αναισθητικά. Οι κρύες κομπρέσες ή κάποιο παγάκι τοπικά μπορεί να προσφέρουν κάποια ανακούφιση. Το να κάθεστε σε ένα φουσκωτό-μαλακό μαξιλάρι μπορεί να μειώσει την πίεση που νιώθετε. Θηλάστε σε ξαπλωτή θέση το μωρό σας. Χρησιμοποιήστε κάποια κρέμα ανακούφισης των αιμορροΐδων τοπικά.
Πότε να ζητήσετε βοήθεια: Εάν ο πόνος δεν υποχωρήσει μετά από αρκετές ημέρες, καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε τη γιατρό ή τη μαία σας.
Κατερίνα Ζαρίμη, μαία