Στην Ελλάδα είναι διαθέσιμο το εμβόλιο των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) σε κορίτσια από 11 ετών, ως μέρος του προγράμματος εμβολιασμού του εθνικού συστήματος υγείας. Πλέον, εδώ και 24 μήνες το εμβόλιο εναντίον του ιού HPV έχει εγκριθεί να γίνεται και στο επίσημο εμβολιαστικό πρόγραμμα για τα αγόρια. Το εμβόλιο HPV βοηθά στην προστασία από καρκίνους που προκαλούνται από τον HPV, όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, οι καρκίνοι του στόματος και του λαιμού, καθώς και από μερικούς καρκίνους της πρωκτικής και γεννητικής περιοχής. Βοηθά επίσης στην προστασία από τα κονδυλώματα των εξωτερικών γεννητικών οργάνων .
Τι είναι το HPV;
HPV είναι το όνομα που δίνεται σε μια πολύ μεγάλη ομάδα ιών. Υπάρχουν πολλοί τύποι HPV, μερικοί από τους οποίους ονομάζονται “υψηλού κινδύνου” επειδή συνδέονται με την ανάπτυξη καρκίνων, όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Οι λοιμώξεις από τον HPV συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί.
Ποιοι είναι οι τύποι HPV και τι κάνουν;
Υπάρχουν περισσότεροι από 100 διαφορετικοί τύποι HPV και περίπου 40 που επηρεάζουν την περιοχή των γεννητικών οργάνων. Ο HPV είναι πολύ συχνός και μπορεί να μεταδοθεί μέσω κάθε είδους σεξουαλικής επαφής με άλλο άτομο που το έχει ήδη.Οι περισσότεροι άνθρωποι θα έρθουν σε επαφή με τον HPV κάποια στιγμή στη ζωή τους, αλλά ο οργανισμός και το σώμα τους θα το καταπολεμήσει, φυσικά χωρίς θεραπεία. Ωστόσο, ορισμένα άτομα που έχουν μολυνθεί με έναν τύπο HPV υψηλού κινδύνου δεν θα είναι σε θέση να το καταπολεμήσουν.
Τι κάνει το εμβόλιο HPV;
Διάφορα στελέχη του HPV εξαπλώνονται μέσω της σεξουαλικής επαφής χωρίς προφύλαξη και σχετίζονται με τις περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Αυτό το εμβόλιο μπορεί να αποτρέψει τις περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, εάν δοθεί σε ένα κορίτσι ή μια γυναίκα πριν εκτεθεί στον ιό. Επιπλέον, αυτό το εμβόλιο μπορεί να αποτρέψει τον καρκίνο του κόλπου και του αιδοίου στις γυναίκες που έχουν μολυνθεί, όπως επίσης μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων και τον καρκίνο του πρωκτού σε γυναίκες και άνδρες.
Με μεγάλο ενθουσιασμό ανακοινώθηκε από το Εθνικό Σύστημα Υγείας ότι εντάχθηκε και ο εμβολιασμός των αγοριών έναντι του HPV, τον προηγούμενο χρόνο. Ο εμβολιασμός αγοριών κατά των τύπων HPV που σχετίζονται με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας θα βοηθήσει σημαντικά στην προστασία των κοριτσιών από τον ιό, μειώνοντας τη μετάδοση. Φυσικά θα προστατέψει και τους ίδιους από τη δημιουργία οξυτενών κονδυλωμάτων. Ορισμένοι τύποι HPV έχουν επίσης συνδεθεί με καρκίνους στο στόμα και στο λαιμό, οπότε το εμβόλιο HPV προσφέρει προστασία έναντι αυτών των καρκίνων. Ο εμβολιασμός των αγοριών είναι μία πραγματικότητα και είμαστε σίγουροι ότι θα βοηθήσει στη εξαλείψει του ιού.
Ποιοι μπορούν να κάνουν το εμβόλιο HPV και πότε πρέπει να χορηγείται;
Το εμβόλιο HPV συνιστάται συνήθως σε κορίτσια και αγόρια ηλικίας 11 ή 12 ετών, αν και μπορεί να χορηγηθεί ήδη από την ηλικία των 9 ετών. Ιδανικότερα το εμβόλιο, θα πρέπει να γίνεται στα κορίτσια και τα αγόρια πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών και την έκθεση στον HPV. Έρευνα έχει δείξει ότι κάνοντας το εμβόλιο σε νεαρή ηλικία, δεν συνδέεται με νωρίτερη έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας.
Όταν κάποιος μολυνθεί με HPV, το εμβόλιο μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματικό ή ακόμα να μην λειτουργήσει και καθόλου. Επίσης, η ανοσοποιητική απάντηση στο εμβόλιο είναι καλύτερη σε νεότερες ηλικίες από ό,τι σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Το εθνικό σύστημα υγείας προτείνει σε όλα τα κορίτσια και τα αγόρια ηλικίας 11 και 12 ετών να κάνουν δύο δόσεις εμβολίου HPV τουλάχιστον με έξι μήνες διαφορά. Πάνω από τα 15 έτη οι δόσεις είναι 3. Μέχρι την ηλικία των 18 ετών το εμβόλιο HPV είναι δωρεάν για κορίτσια και αγόρια, αλλά μετά τα 18 έτη το εθνικό σύστημα υγείας ΔΕΝ δικαιολογεί τον εμβολιασμό, οπότε και οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να πληρώσουν τις δόσεις.
Ποιοι δεν πρέπει να κάνουν το εμβόλιο HPV;
Το εμβόλιο HPV δεν συνίσταται σε έγκυες γυναίκες και σε άτομα με σοβαρές ασθένειες. Ενημερώστε το γιατρό σας εάν έχετε σοβαρές αλλεργίες, συμπεριλαμβανομένης αλλεργίας σε μαγιά ή λατέξ. Επίσης, εάν είχατε απειλητική για τη ζωή αλλεργική αντίδραση σε οποιοδήποτε συστατικό εμβολίου ή σε προηγούμενη δόση του εμβολίου, δεν πρέπει να κάνετε το εμβόλιο.
Το εμβόλιο HPV προσφέρει προστασία εάν είμαι ήδη σεξουαλικά ενεργός;
Ναι. Ακόμα κι αν έχετε ήδη κολλήσει με ένα στέλεχος HPV, θα μπορούσατε να επωφεληθείτε από το εμβόλιο, επειδή μπορεί να σας προστατεύσει από άλλα στελέχη που υπάρχουν και μπορεί να έρθετε σε επαφή. Ωστόσο, κανένα από τα εμβόλια δεν μπορεί να θεραπεύσει μια υπάρχουσα λοίμωξη από τον HPV. Τα εμβόλια σας προστατεύουν μόνο από συγκεκριμένα στελέχη του HPV στα οποία δεν έχετε εκτεθεί ακόμα.
Το εμβόλιο HPV ενέχει κινδύνους για την υγεία ή παρενέργειες;
Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων HPV περιλαμβάνουν πόνο, πρήξιμο ή ερυθρότητα στο σημείο της ένεσης.
Απαιτείται το εμβόλιο HPV για εγγραφή στο σχολείο;
Όχι. Το εμβόλιο HPV είναι μέρος του προγράμματος ρουτίνας παιδικών εμβολίων.
Οι γυναίκες που έχουν κάνει το εμβόλιο HPV πρέπει να κάνουν Τεστ Παπανικολάου;
Ναι. Το εμβόλιο HPV δεν προορίζεται για να αντικαταστήσει την εξέταση Παπανικολάου (τεστ-παπ). Η τακτική γυναικολογική εξέταση (ρουτίνας) για τον έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ξεκινά από την ηλικία των 21 ετών-μία φορά ανά έτος-και παραμένει η βασική εξέταση του ελέγχου.